Ceci est l'éditorial n° 96     Liste des éditoriaux     Retour accueil     

La sensibilitat régionalista

L'estudi d'Enric Gilbert revèla un regionalista remirable, apassionat de sa region, l'Auvèrnha, lo Léger-Nalt, la pichona Limanha, airal aimat ont, tanlèu quitat París, organizava de " covizes " a bodre, de detzenats en cordelada, subre las minas de Brassac pendent la Revolucion, Mandrin a Briude, la batelariá sus l'Alièr (los marinièrs), la cotelariá de Tièrn, los contes de " la Ribeira ", de trobadors tals Peiròls, Pons de Capduelh, d'escrivans francés tals Juli Vallès, Juli Romains, la diligéncia d'Ambèrt al Puèi, los monuments istorics de l'encontrada de Briude, la crisa de la dentèla a la man, lo cardinal Verdièr, la gabèla e lo fals saunatge, eca. Los conferencièrs, causits al det, s'exprimavan generalament en francés mès totjorn l'animacion literària e artistica associava plenament la lenga d'Auvèrnha a las coneissenças expausadas. Auriái volgut èstre d'aquelas fèstas aimantas ont la lenga occitana altigeriana e la volontat d'animar lo país se conjugavan.

Pauc a pauc al sègle XX, s'es desvolopat un regionalisme oblidós, expurgat, sens un rebat de lenga locala, totjorn demenit quauque bocin per ieu; ò regreti pel quite Enric Pourrat. Las traduccions son preciosas preciosas (mercé al " traduttore ") mès la Solonha o las Lanas, sembla ben que l'ambient n'es mièlhs percebut amb Lo Grand Meaulnes o Lo gojat de noveme en lenga originala. Rai, sabe ben qu'aquelas languisonetas de Princesse de Clèves son dichas elitistas e tracassan pas gaire dins un monde que la vida metissa. Mès, per mon arma, es la grandor de Robèrt Jaudon que d'aver mantenguda la lenga occitana a sa justa plaça dins la bèla entrepresa culturala de Lemouzi.

Qué deven la sensibilitat regionalista d'avant la TV quand nòstres asuèlhs s'alargan a la planeta entièra, quand raivam de Muralha de China e d'Australia ? e quand l'existéncia uèi amb sos ecrans omnipresents, sos mediàs, sos malhums, sa publicitat, sos eveniments, sas estars… nos porgís de quantitats d'identificacions possiblas ont nòstra identitat regionala se pòt aflaquir o dissòlver ? Daissa entreveire de naltas espèras, se fond dins d'apròchas politizadas, de grandas problematicas, l'agricultura, lo patrimòni, la transicion energetica… Es presenta mès son aflat es mens primièr.

Pr'aquò es totjorn interessant d'identificar las grandas questions del moment dins lo païsatge regional coma fan les disciples de Freinet en sègre lo camin normal de rason e de libertat. Podèm retrobar tanben dins nòstra cultura de rebats, de sorgas, d'imatges, de signes per nos ressorçar a l'intim, donar l'idèia de quicòm de novèl, nos exprimar, nos far veire, crear, nos lançar dins lo grand carnaval postmodernista, ajustar al cròs de las aparéncias, fòrts de nòstra fe.

Nadal Lafont

 

¹ Sens parlar dels movements culturals o politics