Ceci est l'éditorial n° 84     Liste des éditoriaux     Retour accueil     Dernier numéro

Ai traversat de plana' e de montanhas

Ai entendut lo rossinhòl cantar

Lo monde d'Auvèrnha aun l'assimilacion aisada. Pus viste que l'aristocracia fièra de sas originas (Francés de Murat, lo Duc de la Sala…), la borgesia s'atemèt a rafinar lo lengatge de París, tre lo sègle XVIII. E ara, malgrat l'espèr fòl dins l'ensenhament pendent las annadas 70-90, après los esfòrces lausables de personas metodicas, massa de gents laisson de caire nòstra lenga illustra que, per elses, quora sent la campanha e lo passat, quora es descarada per l'usatge modèrne. Efècte de lor obertura d'esperit, desir de s'identificar a quicòm que creson èstre mièlhs, autras preocupacions que passon uèi davant, i aun pas lo cuol virat, coma auriá dich Jacme Mallouet. Es la novèla fiertat. Comprende ben de qué ne'n vira e lo perqué - a cadun sa libertat -, un pauc estonat, çaquelai, per tant d'afanament oblidaire, per çò que la contradiccion entre una tableta numerica e la lenga occitana me sauta pas als uèlhs. E, se d'aventura, a l'abric-bus o al restaurant entende de Francés novèls que, sens se far pichons, parlan naturalament la lenga de lor país d'origina - òsca ! dieumercé ! -, afortisse que sente una reboimada de joinesa.

A defaut de cercar un plaçon politic e son recurum aferent, ieu trabalhe a una arca-escala anfibia qu'apèli arca de Nadau - gardem èime e umor. I place d' ecrans caleidoscopics de las colors de Gasconha, Provença, Aquitània, Auvèrnha… tèrra, mar, cièu e traucs de cièu, un amirador sul monde e una parabòla virada sus l'infinit, una bibliotèca de libres sens oblidar la Bíblia revirada per Joan Larzac, subre-ordinator de Joan Algòl, filtre de mesas a jorn aculturantas e cimbèls anti-torpilhas, cabreta tutti-electronica de Joan Bèl, sovenirs e idèias de convises, espaci de convèrsas e de videòs-rescontres, la cultura nòstra dubèrta çò que cal, tantas causas mai…

Pense atau remon-davalar lo flume de la vida, atraversar frontièras e cortinas, a l'espèra del novèl e del desconegut, val Danubi, val Puèg Corní... Puslèu fòra concentracions, sens exclusiva, benlèu acertarai d'ausir en lenga d'òc las voses amudidas e las escacalassadas dels pòrts a venir.