Ceci est l'éditorial n°76      Liste des éditoriaux     Retour accueil     Dernier numéro

Dins una conversacion sus la crisi del deute e sas incidéncias sus l'edicion occitana, un amic dels libres que coneis plan lo public regional après d'annadas de preséncia dins las manifestacions culturalas d'apr'aicí, m'explicava ièr - coma una ajuda tecnica - que lo succès comercial d'un autor passa per l'amor e la celebracion de la tèrra nòstra. " Cal portar l'Auvèrnha al cèlcim, çò disiá, e i a pas de plaça per la critica o de visions exterioras abusivament raportadas. Lo legeire tipe se fariá benlèu colhonar un còp mès après i tornariá pas. " Donava exemples e contra- exemples, e conclusiá : " Vermenosa o ditz tot. Quand lo monde tròban çò que cercavon agachon pas al prètz. "

E del temps que parlava, de pichons lums-sovenirs s'alucavon dins ma memòria : pensave als prepaus sevères de Bancharèl contra La Tèrra de Zola, a l'inusabilitat de Joan-Maria Gaston o de Joan Anglada, a la fòrça indenegabla de la cultura populària provençala, e me rapelave qu'a mos debuts, çò que me semblava èstre de mancas editorialas colpablas concernissiá mai que mai de tèxtes critics : Poesias satiricas de Bancharèl, Inedichs de Vermenosa e me prometiá de donar un còp d'uèlh novèl a de prudéncias de Biron, a la tranquillitat ont òm l'aviá laissat…

Mès en contradiccion me tornavon tanben quauquas evidéncias de la renaissença occitana que m'aviáun pivelat tre lo començament : una granda lenga de cultura fièra de sas originas, capabla de parlar bèlament dels grands subjèctes, l'amor, la beltat, la mòrt… mas tanben de las questions socialas, politicas e de l'orientacion de la societat, agachant lo monde ambe una luciditat aimanta, tota una reflexion viva passada pels camins identitaris agradius, las beltats d'una civilisacion e de la tradicion, mès totjorn caminant, en cèrca de novèl. Un gost de l'accion al present, ambe quauques drechs, quauquas valors amiras, una libertat responsabla e solidària, la consciéncia de l'unitat de la lenga. La renaissença se limitava pas al restabliment d'una grafia normala e comòda !

En rèire-plan sonòr prestigiós, la granda rumor del monde s'ajustava. Votz d'assistentas en alemand, anglés, espanhòl al dessús de Tolosa- Blanhac. Sovenir pròche de sala d'espèra : intrigada de me veire legir lo libre qu'aviá menat, una brava domaisèla engatja la conversacion en me demandar : " Atau, legissètz ? " Comunicanta mès pas bèstia : la dificultat de conhar lo latin sacrosant dins l'emplec del temps de las classas bi-lengas la tracassa cap de pieu : " podètz totjorn doblar las grandas emissions de la planeta dins la lenga que volètz ! "

Cantorals de la tèrra nòstra, patriòtas actius, trobadors around the world, nautres, vautres, los quanhes targaran lo mièlhs per la lenga nòstra dins lo monde movedís ?

Qu'est devenu l'occitanisme aujourd'hui ? Tanença, tançal, proquit, breçal