Editorial n°7        Liste des éditoriaux     Retour accueil     Dernier numéro

Al Convise, tanplan l'occitan raja de las raiçs coma sembla tombar del cèu, talament qu'òm podriá oblidar dels còps que nòstra lenga es minorisada uèi per uèi. Praquò, l'estruci es pas nòstre totem, sabèm plan que " l'occitanisme vertadièr es lo qu'analisa lo real com es e que ne ten compte dins l'accion. "(1)

Pendent l'estieu, l'opcion occitan coma ensenhament de qualitat en classa de Terminala a mancat èstre suprimida al licèu Joan Monnet d'Orlhac. Informat per Fèliç Daval d'aquela ataca bordesca en contradiccion ambe las indicacions ministerialas, li faguère part de la solidaritat del Convise e li prometère que nòstra associacion menariá una campanha en favor de l'ensenhament d'especialitat occitana per comunicats dins la prensa e per letras a las autoritats academica e rectorala. Ai pas ajut besonh d'aponchar lo pòrta-pluma per çò que, entrestant, per bonur, lo licèu Joan Monnet aviá restablida aquela opcion après l'accion eficaça del Collectiu Occitan (F.C.P.E., P.E.E.P., I.E.O., S.G.E.N.-C.F.D.T., vila d'Orlhac, S.I.V.O.M. de Peirafòrt, Carladés-Carladez, Felibritge) que a plan reagit e s'amerita de compliments. Ne'n profite per precisar doás causas.

Dins la vida e dins l'aparament nòstre, que resúlton sovent d'un rapòrt de fòrças, l'accion politica paga e a sa necessitat. Lo primièr pòste d'ensenhament de l'occitan en licèu seguèt creat a Orlhac e confiat a Joan Faig, aquò èra un eveniment important. L'occitan a l'escòla, l'occitan a la television pus tard, son estats de progrès bèls que cal afortir e butar mai lònh. Nos regausissèm de veire que totes les movements politics seriós préndon en còmpte ara l'aparament de l'occitan. Que degun ne'n dobte : lo Convise es luchaire, militant, coma l'article n°1 de sos estatuts ò declara. Las tèstas fòrtas del Convise áun tot al còp de las idèias jos la tufa e la fe del carbonièr. Çaquelai, pel moment, necessitat istorica, probable, l'associacion a son biais particulièr : sa practica lingüistica e relacionala a interessat del monde que dusca aquí se sentiáun pas talament concernits. Al Convise, interrojam la cultura nòstra, la confrontam a nòstras causidas o preferéncias personalas mès las recuperacions, las politisacions abusivas e les terrorismes son pas de chas nautres : l'esperit critic, n'avèm ! e pas solament per culpabilisar les autres. Coma perdèm pas de vista quauquas valors de civilisacion, gardam naturalament una certana distància amb la NOMENCLATURA que dels còps es pas convidaira mai qu'atau.

Mès l'ensenhament de l'occitan nos tòca. Al delai dels sabers de totes òrdres que metèm en comun dins nòstras assembladas, i a maitas coneissenças, maites eslançs portats pels sabents e pels afogats de nòstre país. En primièr, en familha, parents, grands-parents, parlem la lenga a nòstres pichons ! Quò's lor bonur qu'es en jòc : que conservèsson las rèiçs de la tèrra e del cèu del miègjorn, que les accents de nòstra lenga cantarèla les acompanhèsson dins lor vida e lor pàrlen de nautres e lor rescàufen lo cur !

En segond, sensibilisessiam les escolans, les liceans, les estudiants a l'interès de la cultura nòstra.: l'estudi de l'occitan aprovesís la joinessa en metòdes e coneissenças tanplan coma las autras lengas. L'òme intelligent prend tot çò qu'es bon mès crei pas que çò dels autres es totjorn superior coma ò creguèt tròp viste la generacion de davant.. Darrièr la lenga del vilatge, entreveguessiam la latinitat, la Mediterranèa, l'espaci del Sud totjorn mai necessari al moment que las limitas del modèl nordic coménçon de se veire.

Ò vesètz ben, d'alhors, convisaires : l'occitan nos sèrv a nos espandir, a nos durbir la clòsca, a portada del bonur. L'Educacion Nacionala deu permetre a nòstres joves d'accedir a aquela cultura formaira intellectualament e moralament, rica de quicòm d'essencial. I a prosses desenraiçats atau.

.

Nadal Lafont.

(1) la formula es de Rogièr Teulat.