Editorial n°65       Liste des éditoriaux     Retour accueil     Dernier numéro

L'Artensa, planòl granitic atraversat per de ribièras de noms plan sonants, la Granda Rua, la Tarentaina, delimitat per la Dordonha a l'Oest, a chaval sul Cantal e lo Puèi de Doma… Ambe sos bòscs d'avets, de faus e de garrics, sos lacs estonants de beltat que atiran los fotografs, sas glèisas romanicas e sas crotz que fan pensar a la Bretanha, sos ròcs que gardan lo sovenir de legendas misteriosas, es demorada longtemps a l'escart de las larjas viás mas la consciéncia populara alarga sas bolas de bon grat : atal, un sègle en rièr, lo Muratés Joan-Baptista Delòrt vesiá un Artensièr dins un estatjant de Sanch-Ipòguit…

Leon Gerbe, Marcèl Juillard, bonas plumas, an cantat e estudiat en francés aquel país qu'evoluciona uèi, maites son estats inspirats per las " domaisèlas ". Qual domatge que de trabalhs equivalents siagan pas estats fachs dins la lenga regionala ! Excepcion facha un temps del Cant de nòstra tèrra amb los Violonaires, la cultura d'òc oficiala a pas gaire donat d'aflat a l'Artensa coma entitat e los especialistas se son pas afanats mai qu'atau per ne'n connectar lo parlar drud a las nòrmas lingüisticas actualas.

Nos demòra de religar los elements pas perduts : l'eficaç Antonin Meyniel amb sa revista La Museta, lo discret Maurici Geneix, un païsanista an gardada la memòria de Pèire Lanus (da Condat), dels concorses de messorgas, del soldat Enric Durif (de Champs) ; avèm pogut soslinhar l'origina champsesa de Joan Lacour qu'exercèt a Sant-Flor. Lo contaire- collector Desdièr Huguet a reculhit mantas legendas ligadas als ròcs e a las fadas … E, après tot, l'autor del primièr lexic d'òc conegut, Deribier de Cheyssac, nasquèt a Laire ran de Sanha, Jòrdi Flagel, ben avisat, a sortit en 2004 un lexic Parla Artensei e 2009 va veire la publicacion del Diccionari d'occitan vièlh de Felipe Olivièr (Vebret).

Sens tot esperar de l'exterior, lo monde de l'ensièr se son acrancats, aun aimat, pantaissat, trobat, tengudas lors marcas dins aquelas armonias pacanas de torrèls, de concas e d'aigas... Son aquí uèi, pres per la vida e lo trabalh, virats val torisme o l'industria ambe Ides, La Sumena, adorsats al Sancí… Un recamp occitan existariá a Champs… Los dardalhaments granitics d'Artensa nos dison quicòm de nosautres per aqueles temps dos mila e novens. Bona annada. Nadal Lafont

Noël Lafon : L'Artense, Pierre Lanus, Jean Lacour