Editorial n°57        Liste des éditoriaux     Retour accueil     Dernier numéro

En 1832, l'erudit Deribier de Cheyssac, aguèt lo meriti de publicar lo 1èr lexic occitan cantalés. Plenament convencut de la dignitat de la lenga d'òc regionala que ligava en grandor al latin e a l'italian, sabiá la valor istorica de son trabalh mès imaginava pas brija de perspectiva renaissentista. Vesiá qu'a la vila, la populacion usava de mai en mai de mots francés vestits de desinéncias patesas en plaça de las raiças vertadièiras totjorn vivas a la campanha. D'aquel deliechament dedusiá que la maja part dels tèrmes vièlhs sens analogia amb lo mot francés correspondent seriáun sortits de l'usatge d'aquí un sègle o dos, deliment, anequeliment…

Pr'aquo dempuèi, un fum de fachs e d'evolucions aun infirmat aquela analisi. Quantes de paraulas, de biais de dire expressius, quantes de libres a plens magasins, quantes de collectatges e d'enregistraments sons e imatges, recaptats e accessibilizats dins las esplechas d'uèi, gandisson l'òc de l'avaliment ! E las illustrations literàrias e autras son tornadas ambe una practica novèla de l'escritura d'oc, una penetracion dins la premsa e l'ensenhament. A l'escòla dels pus joves, la lenga viva se carga e se colora de la realitat planetària.

Aquelas linhas revèrtan puslèu un agach de fin de sègle 20en e sabi que d'alèrtas recentas son aparescudas. Mès çaquelai, d'enquèstas, de manifestacions recentas, dison totjorn clar que la causa d'òc mobiliza e que las gents son estacadas a lor lenga. Les candidats a l'eleccion presidenciala, en òrdre dispersat, s'en entrachan.

Sus aquelas basas finalament pus solidas quitament que d'aficionats o cresiáun, los movements d'aparament de la lenga son en bona posicion per demandar a l'Estat e a las Regions de mesuras que respondeguèsson a las espèras e a las promessas dels candidats en campanha. Amb la consciéncia politica que sembla un pauc de retorn, d'avançadas responsablas deurián perlongar la sason de las promessas.

Ratificacion de la Carta o lei, ensenhament per immersion, ligason perceptibla de la lenga regionala als grands enjòcs de l'educacion dins los establiments escolars… E l'imaginacion de l'avenir : una television amb mai d'oras d'antena e mai de mejans per la lenga regionala, aquò's rasonable, aquò pòt desblocar de causas e far estrelusir una astrada novèla.

Nadal Lafont

élections 2007