Editorial n°44        Liste des éditoriaux     Retour accueil     Dernier numéro

Las primièras Assisas nacionalas de las lengas de França an tengut luòc lo sabte 4 d'octòbre a París, organizadas per Joan-Jacme Aillagon ministre de la cultura, ambe la participacion de Patric Devedjan ministre delegat a las libertats localas. Quanes ensenhaments ?

Aquela manifestacion es pus simpatica que lo refús pauruc (mai 1999) de revision constitucionala per ratificar la Carta europenca de las lengas regionalas. Aquí lo ministre a parlat en francic mosellan, en bearnés, vantat la diversitat culturala en comptant lo territòri francés : " aquelas lengas son l'expression de la diversitat culturala dont nòstre país s'enorgulhís ". Lo debat atal desapassionat e mièlhs pausat, se deuriá ben trobar un biais de sostar las escòlas Diwan, Calandretas, suspicionadas pels laïcardons que menetéjan, que menetéjan… Es plasent tanben d'aprendre la progression de l'ensenhament occitan dins las estatisticas dempuèi 1989.

Cal veire atanben tota la realitat. Al mièg dels problèmas e de las refòrmas, Mejan Orient, deficits, R.T.T., lucha contra lo bruch, aquelas Assisas an pas pro atirat l'atencion, coma se la question èra segondària, al punt que Lo Figarò, reputat 1èr diari francés parla pas d'aquel pichon peis. Sens comptar qu'après aver ausit lo concèrt lamentable dels provençalissimes, arvernistas vertadièrs, Gascons purs… lo quite Bernat Cerquiglini a pogut convidar los Occitans a acordar lors violons. Pus encara que la traïson dins la cançon de la Passion, la bestisa es granda.

Cal comprendre, al delai de las bonas paraulas, que sol un novèl quadre institucional pòt assegurar l'ensenhament e la vida de las lengas regionalas. Las escòlas occitanas, un jornal federal solide coma LA SETMANA, an drech a lor part de finança. Un desfalsament sus las regions sens budgèt netament definit dins l'encastre de la regionalizacion seriá insufisent e riscat mentre qu'una evolucion de l'article 2 marcariá plan dins l'ambient general de refòrmas.

Ne tòrni a mon idèia de totjorn. Coma o aviá sentit un òme de vista tal que Jac Lang, lo govèrn a mens a pèrdre qu'a ganhar dins una politica intelligenta de las lengas regionalas. Cal arrestar de desculturar lo monde. Las lengas regionalas son una ressorsa.

Nadal Lafont.